Köşe Yazısı: Türkiye'deki Eğitim Sisteminin Yeniden Değerlendirilmesi

TR:

Eğitim, tartışmasız bir şekilde dünyayı değiştirmek için kullanılabilecek en güçlü silahtır. Ne yazık ki, kaliteli eğitim her geçen gün daha fazla engellenmektedir. Ekonomik ve siyasi faktörler başta olmak üzere birçok neden, kaliteli eğitimin yaygınlaşmasını önlemekte ve toplumların üretken bir iş gücü oluşturma kapasitesini zayıflatmaktadır. Bu noktada akla şu soru gelmektedir: Modern toplumda iyi eğitim almış gençler yetiştirmek için hangi stratejiler uygulanabilir?

Cevap basittir: Eğitimli bir toplum, doğru şekilde uygulanmış bir eğitim modelinin ürünüdür. Eğitim modelleri, kültürel, tarihsel, ekonomik ve siyasi faktörler tarafından şekillendirilerek dünya genelinde önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Türkiye, eğitime kendine özgü bir yaklaşım benimsemektedir. Türk eğitim modelinin temel amacı, her bireyin eşit fırsatlara sahip olmasını ve kaliteli eğitimden eşit şekilde yararlanmasını sağlamaktır. Türkiye, bu hedefe ulaşmak için herkese aynı standartları dayatan, yani tek tip eğitim sistemini uygulayan bir yaklaşımı benimsemektedir. Bu makale, tek tip eğitim modelinin farklı toplumsal kesimlere ne ölçüde hitap edebildiğini sorgulamakta ve eğitimde eşitliği sağlamak için farklı önlemler alınması gerektiğini öne sürmektedir.

Tek tip eğitim modeli, müfredatın, öğretim yöntemlerinin ve standartların tüm öğrencilere bireysel farklılıkları, geçmişleri veya öğrenme stilleri gözetilmeksizin aynı şekilde uygulanmasını savunur. Türkiye’de uygulanan bu model, herkes için eşit standartları korumayı amaçlasa da, çoğu zaman toplum içindeki farklı sosyoekonomik kesimlerin karşılaştığı çeşitli ihtiyaçları ve zorlukları yeterince ele almakta başarısız olmaktadır. Türkiye’de sosyal sınıflar arasında ciddi eşitsizlikler bulunmaktadır. Coğrafi olarak geniş bir alanı kapsayan ve 80 milyonu aşkın nüfusa sahip olan Türkiye’de, büyükşehirlerdeki nüfus ile kırsal kesimlerde yaşayanların eğitim ihtiyaçları büyük ölçüde farklılık göstermektedir. Bu iki toplumsal kesimin aynı prosedür ve önlemlere tabi tutulması hem mantıksız hem de adaletsiz olacaktır.

Politika yapımında iki farklı yaklaşım bulunmaktadır: Sonuç odaklı (konsekuensiyalist) ve kategorik akıl yürütme. Öncelikle okuyucunun bu iki kavram arasındaki farkı anlaması gerekmektedir. Sonuç odaklı akıl yürütme, eşitliği sonuçlarda arar. Bu yaklaşıma göre, insanlar eşit eğitimi sağlamak adına farklı yollar izleyebilirler. Öte yandan, kategorik akıl yürütme, eşitliği belirli eylemler veya görevlerde bulur. Buna göre, herkesin aynı eylemleri takip etmesi gerekmektedir, ancak bu eylemler farklı durumlarda farklı sonuçlara yol açabilir. Türkiye, kategorik akıl yürütme yaklaşımını benimsemektedir; yani herkes için aynı standartları zorunlu kılmakta, ancak bu standartların farklı bireyler üzerinde farklı sonuçlar doğurabileceğini göz ardı etmektedir. Örneğin, Türkiye’de uygulanan merkezi sınav sistemine göre, aynı şehirdeki (hatta bazen tüm ülkedeki) öğrenciler aynı sınavlara girmek zorundadır. Düşük gelirli ailelerden gelen öğrenciler, yetersiz kaynaklara erişim ve sınırlı destek gibi engellerle karşılaşırken, daha ayrıcalıklı kesimden gelen öğrenciler başarılı olmalarını sağlayacak imkanlara sahip olmaktadır. Katı ve standartlaştırılmış bir müfredat, bu farklılıkları dikkate almamakta ve dezavantajlı öğrencileri, daha ayrıcalıklı akranlarıyla eşit koşullarda yarışmak zorunda bırakmaktadır. Bu eğitim modeli, eşit olmayan fırsatlara sahip öğrencileri aynı havuzda değerlendirerek dezavantajlı öğrencileri başarısızlığa mahkum etmektedir.

Gerçek anlamda eşit bir eğitim sistemi oluşturabilmek için Türkiye’nin eğitim sistemine sonuç odaklı akıl yürütmeyi entegre etmesi gerekmektedir. Bu sayede, toplumun her kesimi eşit fırsatlara sahip olacak ve merkezi sınavlarda eşit şansa ulaşabilecektir. Bunun uygulanabilmesi için daha hedefe yönelik müdahalelere ve destek hizmetlerine yatırım yapılmalıdır. Böylece, dezavantajlı grupların kaliteli eğitime erişimini engelleyen sistematik bariyerler ortadan kaldırılabilir.

Yazar: Ceylin Sönmez

ENG:

An educated society cannot be monetized. Education in unarguably the most powerful weapon which one can use to change the world. Unfortunately, we live in a world where quality education is continuously being hindered. The lack of quality education, mostly due to economical and political factors, impedes a society's ability to develop a productive workforce. Hence, the question arises: what strategies can be employed to nurture well-educated youth in modern society? 

The answer is simple: an educated society is the product of a rightfully implemented education model. Education models vary significantly across the world, shaped by cultural, historical, economic, and political factors. Turkey adopts a unique approach to education. The primary objective of the Turkish education model is to ensure that every individual has equal opportunities and is able to equally benefit from quality education. Turkey plans to achieve this through enforcing a uniform standard for everyone, in other words, implementing a one-size-fits-all education system. This essay explores the limitations of a one-size-fits-all education model in catering to various social segments or classes, and suggests that in order to achieve equality in education we must take different measures.

The one size fits all model posits that the same curriculum, teaching methods, and standards should be applied uniformly to all students, regardless of their individual differences, backgrounds, or learning styles. While the one-size-fits all education model implemented in Turkey aims to uphold equal standards for everyone, it often fails to adequately address the diverse needs and challenges faced by different socioeconomic segments within society. Significant disparities exist among the social segments in Turkey. Turkey geographically encompasses a very large area and has a population of over 80 million. The populations in metropolitan cities and remote villages alone require very different needs and preferences, especially when it comes to education. These two social segments cannot and should not be conditioned to the same procedures and measures. 

There are two different approaches when it comes to policy making: consequentialist and categorical reasoning. First of all, the reader must recognise the difference between the types of consequentialist and categorical reasoning. Consequentialist reasoning locates equality in the consequences. In this approach, people might take different courses of action to achieve the desired outcome, in our case that is equal education. However, categorical reasoning locates equality in certain actions or duties. This posits that everyone must follow the same actions, although it might have different consequences in different situations. Turkey follows categorical reasoning; enforcing the same, equal standart to everyone, although the same standart might instigate different outcomes. For example, Turkey implements standart common exams, which are exams that every student from the same city (or sometimes the whole country) must take. While students from lower-income families often face barriers such as inadequate access to resources and limited support, students from more privileged backgrounds are provided with the opportunities that paves the way to success in common exams. A rigid, standardized curriculum fails to account for these differences, resulting in an unequal playing field where disadvantaged students struggle to keep pace with their more privileged peers. By assessing them in the same pool, this education model sees students that do not have the same opportunities as equals, ultimately setting the less privileged students up for failure. 

In order to achieve a truly equal education system, we should integrate consequentialist reasoning into Turkey’s education system. This will allow each segment of society to have equal opportunities, and hence equal change to succeed in common exams. This can be implemented by investing in more targeted interventions and support services. By doing so, systemic barriers that hinder quality education among marginalized groups can be overcomed.

Author: Ceylin Sönmez